پرورش و هزینه های تولید قارچ خوراکی
پرورش و هزینه های تولید قارچ خوراکی:
شرح:
قارچ گیاهی است بدون سبزینه و قادر است با شرایط گوناگون تطبیق یابد و می تواند گندروی یا (Saprophyte) یا انگل (parasite) یا همزی (symbiotes) باشد، یعنی با گیاهان سبزینه دار مشترکاً زندگی کند.قارچ ها مجموعه بسیار وسیعی را تشکیل می دهند و حدود 100000 گونه می باشند. بسیاری از قارچ های سمی و خوراکی از گروه superieurs champignon یا قارچ های عالی هستند. قارچ های خوراکی سفید اکثراً از Agaricus compestries هستند که مزه مطبوع دارند. قارچ های خوراکی رنگ های مختلفی دارند که رنگ سفید مطلوبیت بیشتری دارد. بعضی از قارچ ها خوراکی و یا سمی و دارویی و یا مخدر هستند که مواد مخدر LSD را از یک نوع قارچ تهیه می کنند.
قارچ های خوراکی از کلاهک (Caprophite) و پایه و میسیلیوم یا ریشه تشکیل شده است. در زیر کلاهک تیغه های به نام لاک وجود دارد که بر روی تیغه های آن بازید قرار دارد. بر روی بازید اسپورهای قارچ قرار دارد و اندام های تکثیر قارچ اسپورها و میسیلیوم ها هستند. اسپورهای رسیده معمولاً خاصیت تکثیر دارند. تکثیر قارچ ها از رطوبت میسیلیوم آسانتر است. در پرورش قارچ باید به محل پرورش و کود و مایع قارچ و امکانات دیگر که عوامل پرورش توجه نمود. عوامل پرورش به شرح زیر است:
کاه+ کود+ مواد معدنی : کمپوست : تخمیر اولیه :تخمیر ثانویه : پاستوریزاسیون : مخلوط کردن با بذر : پوشاندن با خاک : آب دادن : رشد میسیلیوم یا گل کردن و برداشت محصول : تخلیه کمپوست و ضدعفونی محیط
محل پرورش از نظر درجه حرارت و رطوبت و تهویه:
1 درجه حرارت: در مراحل اولیه پرورش قارچ دمای محیط باید 22 الی 24 درجه سانتیگراد باشد و زمانی که دکمه های قارچ ظاهر شدند دمای محیط را به 14_16 درجه سانتیگراد کاهش می دهند و اگر دما کمتر از این میزان باشد رشد قارچ کند می شود. و در دمای بالا نیز قارچ خشک و زرد می شود که در این شرایط ناچاراً باید بستر را آبپاشی کرد.
2 رطوبت: محل پرورش قارچ معمولاً باید مرطوب باشد و افزایش رطوبت موجب گندیدگی قارچ و محیط کشت می شود. برای حفظ رطوبت متعادل محیط باید به طور منظم آبپاشی کرد و رطوبت باید 70 الی 80 درصد باشد.
3 تهویه: تهویه در محیط اتاق کشت باید به طور مرتب انجام گیرد
کود و آماده کردن آن:
بهترین بستر کشت قارچ کود اسب است که کود تازه گوسفندی و مرغ را می توان به آن اضافه کرد که می تواند 20% آن را تشکیل دهد.در صورت عدم دسترسی به کود اسب با استفاده از کاه و کلش به طور مصنوعی می توان بستر تهیه کرد. برای این منظور بستر های کاه و کلش را در آب قرار می دهند تا 3 الی 4 برابر وزن خود آب جذب کند و 3 الی 4 روز در آن قرار می دهند و یا بسته ها را باز کرده و آبپاشی می کنند و یا آبپاشی کرده نایلون می پوشانند تا کاه آماده کمپوست شدن (تخمیر) باشد. تخمیر باید در جای محفوظ انجام گیرد. برای غنی کردن کاه قبل از تخمیر برای حدود 20 کیلو کاه و کلش مواد زیر را اضافه کرده و مخلوط می کنند:
1: کربنات دو سود 750 گرم
2: خاکستر باغچه 2.5 کیلو گرم
3: سولفات آمونیم 2 کیلو گرم
4: نیترات دو پتاسیم سوپر فسفات 0.25
5: سبوس 2.5 کیلو
مواد حاضر را خوب مخلوط کرده که این عمل بهتر است در موزاییک انجام گیرد.اگر کود گوسفندی یا مرغی در دسترس باشد قسمتی به آن اضافه می کنند مه در تخمیر بسیار موثر است. 4 الی 5 روز پس از اشباع کردن در سطحی 1×1 به ضخامت 20 سانتی متر قرار می دهند و باید با چنگک ذرات به هم چسبیده را جدا کرد و آبیاری نمود در صورت دسترسی به کود گوسفندی به صورت لایه در لایه های کاه و کلش قرار داد و 4 الی 5 لایه می توان درست کرد. و در خاتمه مقداری کاه خالص بر روی آن اضافه می کنند و می کوبند تا فشرده شود. و ارتفاع آن به نصف کاهش پیدا کند. تخمیر انجام می گیرد و دمای آن به 60 درجه سانتی گراد نیز می رسد و در روز دوم روز چهارم بر می گردانند و در 8 روزگی نیز بر می گردانند و کمپوست آماده می شود و رنگ آن قهوه ای شکلاتی است و بد بو است و کاه در بین انگشتان له نمی شود.
تهیه بستر کشت قارچ:
برای کاشت قارچ بستر های کشت گوناگونی وجود دارد که در حال حاضر بستر های جعبه ای بیشتر معمول می باشند که آنها را به صورت 4 الی 5 طبقه در سالن بر روی هم قرار می دهند
جعبات چوبی به عرض 60 سانتیمتر و طول 90 سانتی متر و ارتفاع پایه از بالا و پایین 8.5 سانتیمتر و ارتفاع خود جعبه (مخزن جعبه) 18 سانتیمتر در نظر گرفته می شوند.
حدود 15 سانتیمتر کمپوست آماده در داخل جعبه می ریزند و بعد محیط را با بخار آب استرلیزه می کنند.
البته قبلاً سالن به وسیله مواد شیمیایی و گاز استریل می شود. برای پاستوریزه کردن محیط کشت حرارت محیط را به 55_60 درجه در 24 ساعت در بخار آب نگه می دارند که اگر بخار آب بیشتر باشد مثلاً در دمای 80 تا85 درجه زمان پاستوریزه کردن به25 الی 45 دقیقه کاهش پیدا می کند
روش کاشت:
بعد از عمل استریل و پاستوریزه کردن که اهمیت بسیار زیادی دارد(ممکن است در صورت کامل نبودن عمل استریل و یا ضد عفونی بعد از مدت انتظار قارچی ظهور نکند و انگل های دیگر به جای قارچ خوراکی رشد بکنند و محیط را اشغال کنند) عمل کشت Spwan (بذر آماده) انجام می گیرد. اسپون ها را به فاصله 15 تا 20 سانتیمتری به عمق 5 سانتیمتر که به اندازه یک گردو است در محیط کشت قرار می دهند و در زمان کشت باید Spwan را به فاصله 10 الی 12 سانتیمتر از کنار جعبه ها فاصله داد . بعد از کشت باید رطوبت و دای محیط را تنظیم نمود.
مدت پرورش در حدود 70_80 روز است که این مدت بسته به روش های پرورش متغیر است . در جهان 35 کیلوگرم در متر مربع و در ایران میزان عملکرد خوب حدود 15 تا 20 کیلوگرم در متر مربع است . با توجه به عمل کاشت و تخلیه و آماده کردن سالن ها 5 الی 6 بار در سال می توان قارچ کشت نمود. جعبه آماده را به تعداد 4 الی 5 عدد بر روی هم در داخل سالن قرار می دهند و نیم متر در کنار سالن با دیوار فاصله می دهند و یک متر وسط جعبه فاصله می دهند و در دو یا چند ردیف جعبه ها را قرار می دهند . بسته به ابعاد و مساحت سالن قرار دادن جعبه به اشکال مختلفی امکان پذیر است
ارزش غذایی قارچ:
قارچ های خوراکی مملو از مواد پروتئینی مفید و ویتامین ها و املاح هستند که قدرت جذب بالایی دارند. قارچ ها در حدود 80 تا 90% دارای آب هستند و مواد پروتئینی 2 تا5% و سیویز 3% و مواد چربی 1% و مواد مصرفی 1.2 الی 11.2 درصد و در قارچ های Hydnum repandam و Plyporus orinus و موریلها و Ycoperdun Boista قند موجود حدود 0.75 تا 2.76 درصد وزن تازه است
در یکصد گرم قارچ 2 تا 3 میلی گرم ویتامین c و ویتامین B1 160 میلی گرم وB2 برابر 70 میلی گرم و کلسیم 14 میلی گرم است.
فسفر 98 و آهن 0.7 میلیگرم بوده و کالری 100 گرم قارچ 36 کالری است.
بیش از 12 نوع اسید آمینه در قارچ وجود دارد و تمام اسید های آمینه مورد نیاز بدن را ارد. لیتین موجود در قارچ قادر است کلسترول خون را در سطح پایین نگه دارد و غذای تازه قارچ برای افرادی که دچار قند و کلسترول می باشند بسیار مناسب است و قارچ به دلیل داشتن ترپسین جهت هضم غذا از ارزش بالایی برخوردار است و از محاسن دیگر آن این است که از چاق شدن جلوگیری می کند و طبق آخرین تحقیقات انجام شده در پایان یال 2003 مصرف قارچ باعث باز شدن رگها و جریان را خون آسان می کند و طی تحقیقات انجام شده از سرطان جلوگیری می کند.
میزان مصرف سرانه قارچ در جهان برای هر نفر 3 کیلوگرم و در ایران کمتر از 200 گرم است!
در ادامه هزینه و درآمد یک پروژه اولید قارچ خوراکی دکمه ای به ظرفیت 110 تن در سال بررسی می شود:
برای اجرای طرح ساختمان و تاسیسات و ماشین آلات مور نیاز است و در یک جدول به هزینه های متغیر یا جاری اشاره می گردد و در جدول هایی هزینه تولید و در آمد بعد از کسر هزینه ذکر می شود:
ردیف
شرح
مشخصات
مقدار مساحت
ارزش واحد به ریال
ارزش کل به ریال
1
سالن پرورش
دیوار از آجر و سقف خر پا فلزی با پوشش ایرانیت و سیمان کاری داخل و خارج
350000
2580 مترمربع
903000
2
ساختمان اداری
دیوار از آجر و سیمان با سرویس کامل و سقف تیر آهن
700000
70 متر مربع
49000
3
ساختمان موتور خانه
دیوار از آجر و سیمان و سقف ایرانیت با بتن کف
300000
100متر مربع
30000
4
سالن بسته بندی
دیوار از آجر و سیمان و سقف ایرانیت با بتن کف
300000
40 متر مربع
12000
5
نگهبانی و سرایداری
دیوار از آجر و سیمان وسقف تیر آهن با سرویس
650000
80 متر مربع
52000
6
انبار
دیوار از آجر وسیمان و سقف خر پا فلزی با پوشش ایرانیت و سیمان کاری
300000
60 متر مربع
18000
7
محل آماده سازی کمپوست
دیوار از آجر و سیمان و سقف خر پا فلزی با پوشش ایرانیت و سیمان کاری
300000
500 متر مربع
150000
8
حفر چاه عمیق
به عمق 100 متر با لوله گذاری
450000
یک حلقه
45000
9
هزینه انشعاب برق
یک رشته سه فاز 50 آمپر با نصف ترانس
یک رشته
35000
10
حصارکشی و محوطه سازی
شامل 600 متر دیوار به ارتفاع 205 متر و محوطه سازی
2 هکتار
80000
11
تانکر آب
گالوانیزه دو جداره مرتفع
3000
8000 لیتری
24000
12
تانکر سوخت
از ورق سیاه آهنی
450
50000 لیتری
22500
13
کانال کشی هوا و تهویه با دریچه
شامل کانال کشی تمام سالن ها
100000
14
طبقه بندی سالن
شامل 5 طبقه
300000
900
270000
15
چوب و تخته
چوب خشک و تخته
80000
150
12000
16
لوله کشی آب گرم و سرد
شامل لوله کشی در سالن ها و مسکونی
80000
1250
100000
17
پیش بینی نشده
100525
جمع
2111025
ماشین آلات مورد نیاز:
ردیف
شرح
مشخصات
تعداد
قیمت واحد به ریال
ارزش کل به هزار ریال
1
الکترو پمپ شناور
52 kw با کابل و لوله آبده
یک دستگاه
450000000
45000
2
موتور ژنراتور
75 R.P پرکینز با کوبلیک
یک دستگاه
70000000
70000
3
تراکتور
می مزکون 285 M
یک دستگاه
68000000
68000
4
دستگاه بسته بندی
ساخت ایران
یک دستگاه
120000000
120000
5
دستگاه بهمزن
ساخت ایران
دو دستگاه
30000000
60000
6
وانت نیسان
ساخت ایران 2000 مول
یک دستگاه
82000000
82000
7
دستگاه هوا ساز
ساخت ایران
دو دستگاه
32000000
6400
8
دستگاه تاسیسات حرارتی و برودتی
با کلیه تجهیزات مورد نیز و لوله کشی
140000
9
دیگ بخار
یک و نیم تن
یک دستگاه
120000000
120000
10
تریلر پشت تراکتوری
4 چرخ کمپرس
یک دستگاه
12000000
12000
11
سمپاش
500 لیتری پشت تراکتوری
یک دستگاه
8500000
8500
12
لوازم اداری
میز و کمد و سایر لوازم
15000
13
پیش بینی نشده
40225
جمع
844725
ردیف
شرح
تعداد
حقوق ماهیانه به ریال
حقوق سالیانه به هزار ریال
1
مدیر طراح
1
3000000
36000
2
کارشناس
1
2500000
30000
3
راننده خودرو و تراکتور
2نفر
2500000
30000
4
کارگر تولید
10نفر
12000000
120000
5
کارمندان اداری مالی
2نفر
3000000
36000
6
نگهبان
2نفر
2800000
33600
اضافه کردن عیدی و پاداش آخر سال
51600
جمع
285600
هزینه های جاری سالیانه:
ردیف
شرح
مقدار
ارزش واحد به ریال
قیمت کل به هزار ریال
1
بذر قارچ
15000 کیلو
12000
180000
2
کاه و کلش
375 تن
200000
75000
3
کود مرغی
200 تن
120
24000
4
کود اوره
1500 کیلو
400
6000
5
گچ
برای 110 تن
140
350
6
وسایل و اوازم بسته بندی
750 کیلو
150000
7
سم ضد عفونی
25000
18750
8
آب و برق و سوخت
126000
9
تعمیرات ساختمان و تاسیسات
94054
10
حقوق کارکنان
285600
11
بیمه سهم کارفرما
54372
12
بیمه ساختمان ها و تاسیسات و ماشین آلات
10556
13
پیش بینی نشده
51234
جمع
1075916
تولیدات طرح و ارزش آن:
ردیف
نوع محصول تولیدی
میزان با مقدار
ارزش واحد
ارزش کل به هزار ریال
1
قارچ تولید شده
110000 کیلو
15000
1650000
2
کمپوست
750 تن
70000
52500
جمع
1702500
حساب سود و زیان:
شرح
سال 1
سال 2
سال 3
سال 4
سال 5
ارزش تولیدات کسر میشود
1702500
1702500
1702500
1702500
1702500
هزینه های جاری
1075916
1075916
1075916
1075916
1075916
مازاد نقدی عملیات
626584
626584
626584
626584
626584
جدول سرمایه گذاری:
ردیف
شرح
سرمایه گذاری قبلی
سرمایه گذاری جدید
جمع کل ارقام به هزار ریال
1
زمین
60000
60000
2
ساختمان و تاسیسات
2111025
2111025
3
ماشین آلات
844725
844725
4
سرمایه در گردش
200000
200000
5
هزینه های مقدماتی
40000
40000
6
جمع سرمایه گذاری مورد نیاز
3255750
3255750
برگرفته از نشریه تخصصی باغبانی نهال شماره 5 / مدیر مسئول سید هادی رضوی/ نویسنده متن:مهندس یوسف حیدری کارشناس بانک کشاورزی ابهر
www.ake.blogfa.com www.ake.blogfa.com