پرورش و هزینه های تولید قارچ خوراکی:

 

شرح:

 

قارچ گیاهی است بدون سبزینه و قادر است با شرایط گوناگون تطبیق یابد و می تواند گندروی یا (Saprophyte) یا انگل (parasite) یا همزی (symbiotes) باشد، یعنی با گیاهان سبزینه دار مشترکاً زندگی کند.قارچ ها مجموعه بسیار وسیعی را تشکیل می دهند و حدود 100000 گونه می باشند. بسیاری از قارچ های سمی و خوراکی از گروه superieurs champignon  یا قارچ های عالی هستند. قارچ های خوراکی سفید اکثراً از Agaricus compestries  هستند که مزه مطبوع دارند. قارچ های خوراکی رنگ های مختلفی دارند که رنگ سفید مطلوبیت بیشتری دارد. بعضی از قارچ ها خوراکی و یا سمی و دارویی و یا مخدر هستند که مواد مخدر LSD را از یک نوع قارچ تهیه می کنند.

 

قارچ های خوراکی از کلاهک (Caprophite) و پایه و میسیلیوم یا ریشه تشکیل شده است. در زیر کلاهک تیغه های به نام لاک وجود دارد که بر روی تیغه های آن بازید قرار دارد. بر روی بازید اسپورهای قارچ قرار دارد و اندام های تکثیر قارچ اسپورها و میسیلیوم ها هستند. اسپورهای رسیده معمولاً خاصیت تکثیر دارند. تکثیر قارچ ها از رطوبت میسیلیوم آسانتر است. در پرورش قارچ باید به محل پرورش و کود و مایع قارچ  و امکانات دیگر که عوامل پرورش توجه نمود. عوامل پرورش به شرح زیر است:

 

کاه+ کود+ مواد معدنی : کمپوست : تخمیر اولیه  :تخمیر ثانویه : پاستوریزاسیون : مخلوط کردن با بذر : پوشاندن با خاک : آب دادن : رشد میسیلیوم یا گل کردن و برداشت محصول : تخلیه کمپوست و ضدعفونی محیط

 

 

 

 

 

 

 

محل پرورش از نظر درجه حرارت و رطوبت و تهویه:

 

1 درجه حرارت: در مراحل اولیه پرورش قارچ دمای محیط باید 22 الی 24 درجه سانتیگراد باشد و زمانی که دکمه های قارچ ظاهر شدند دمای محیط را به 14_16 درجه سانتیگراد کاهش می دهند و اگر دما کمتر از این میزان باشد رشد قارچ کند می شود. و در دمای بالا نیز قارچ خشک و زرد می شود که در این شرایط ناچاراً باید بستر را آبپاشی کرد.

 

2 رطوبت: محل پرورش قارچ معمولاً باید مرطوب باشد و افزایش رطوبت موجب گندیدگی قارچ و محیط کشت می شود. برای حفظ رطوبت متعادل محیط باید به طور منظم آبپاشی کرد و رطوبت باید 70 الی 80 درصد باشد.

 

3 تهویه: تهویه در محیط اتاق کشت باید به طور مرتب انجام گیرد

 

کود و آماده کردن آن:

 

بهترین بستر کشت قارچ کود اسب است که کود تازه گوسفندی و مرغ را می توان به آن اضافه کرد که می تواند 20% آن را تشکیل دهد.در صورت عدم دسترسی به کود اسب با استفاده از کاه و کلش به طور مصنوعی می توان بستر تهیه کرد. برای این منظور بستر های کاه و کلش را در آب قرار می دهند تا 3 الی 4 برابر وزن خود آب جذب کند و 3 الی 4 روز در آن قرار می دهند  و یا بسته ها را باز کرده و آبپاشی می کنند و یا آبپاشی کرده نایلون می پوشانند تا کاه آماده کمپوست شدن (تخمیر) باشد. تخمیر باید در جای محفوظ انجام گیرد. برای غنی کردن کاه قبل از تخمیر برای حدود 20 کیلو کاه و کلش مواد زیر را اضافه کرده و مخلوط می کنند:

 

1: کربنات دو سود 750 گرم

 

2: خاکستر باغچه 2.5 کیلو گرم

 

3: سولفات آمونیم 2 کیلو گرم

 

 4: نیترات دو پتاسیم سوپر فسفات  0.25

 

5: سبوس 2.5 کیلو

 

مواد حاضر را خوب مخلوط کرده که این عمل بهتر است در موزاییک انجام گیرد.اگر کود گوسفندی یا مرغی در دسترس باشد قسمتی به آن اضافه می کنند مه در تخمیر بسیار موثر است. 4 الی 5 روز پس از اشباع کردن در سطحی 1×1 به ضخامت 20 سانتی متر قرار می دهند و باید با چنگک ذرات به هم چسبیده را جدا کرد و آبیاری نمود در صورت دسترسی به کود گوسفندی به صورت لایه در لایه های کاه و کلش قرار داد و 4 الی 5 لایه می توان درست کرد. و در خاتمه مقداری کاه خالص بر روی آن اضافه می کنند و می کوبند تا فشرده شود. و ارتفاع آن به نصف کاهش پیدا کند.  تخمیر انجام می گیرد و دمای آن به 60 درجه سانتی گراد نیز می رسد و در روز دوم  روز چهارم بر می گردانند و در 8 روزگی نیز بر می گردانند و کمپوست آماده می شود و رنگ آن قهوه ای شکلاتی است و بد بو است و کاه در بین انگشتان له نمی شود.

 

تهیه بستر کشت قارچ:

 

برای کاشت قارچ بستر های کشت گوناگونی وجود دارد که در حال حاضر بستر های جعبه ای بیشتر معمول می باشند که آنها را  به صورت 4 الی 5 طبقه در سالن بر روی هم قرار می دهند

 

جعبات چوبی به عرض 60 سانتیمتر و طول 90 سانتی متر و ارتفاع پایه از بالا و پایین 8.5 سانتیمتر و ارتفاع خود جعبه (مخزن جعبه) 18 سانتیمتر در نظر گرفته می شوند.

 

حدود 15 سانتیمتر کمپوست آماده در داخل جعبه می ریزند و بعد محیط را با بخار آب استرلیزه می کنند.

 

البته قبلاً سالن به وسیله مواد شیمیایی و گاز استریل می شود. برای پاستوریزه کردن محیط کشت حرارت محیط را به 55_60  درجه در 24 ساعت در بخار آب نگه می دارند که اگر بخار آب بیشتر باشد مثلاً در دمای 80 تا85 درجه زمان پاستوریزه کردن به25 الی 45 دقیقه کاهش پیدا می کند

 

روش کاشت:

 

بعد از عمل استریل و پاستوریزه کردن که اهمیت بسیار زیادی دارد(ممکن است در صورت کامل نبودن عمل استریل و یا ضد عفونی  بعد از مدت انتظار قارچی ظهور نکند و انگل های دیگر به جای قارچ خوراکی رشد بکنند و محیط را اشغال کنند) عمل کشت Spwan  (بذر آماده) انجام می گیرد. اسپون ها را به فاصله 15 تا 20 سانتیمتری به عمق 5 سانتیمتر که به اندازه یک گردو است در محیط کشت قرار می دهند و در زمان کشت باید Spwan  را به فاصله 10 الی 12 سانتیمتر از کنار جعبه ها فاصله داد . بعد از کشت باید رطوبت و دای محیط را تنظیم نمود.

 

مدت پرورش در حدود 70_80 روز است که این مدت بسته به روش های پرورش متغیر است . در جهان 35 کیلوگرم در متر مربع و در ایران میزان عملکرد خوب حدود 15 تا 20 کیلوگرم در متر مربع است . با توجه به عمل کاشت و تخلیه و آماده کردن سالن ها 5 الی 6 بار در سال می توان قارچ کشت نمود. جعبه آماده را به تعداد 4 الی 5 عدد بر روی هم در داخل سالن قرار می دهند و نیم متر در کنار سالن با دیوار فاصله می دهند و یک متر وسط جعبه فاصله می دهند و در دو یا چند ردیف جعبه ها را قرار می دهند . بسته به ابعاد و مساحت سالن قرار دادن جعبه به اشکال مختلفی امکان پذیر است

 

 ارزش غذایی قارچ:

 

قارچ های خوراکی مملو از مواد پروتئینی مفید و ویتامین ها و املاح هستند که قدرت جذب بالایی دارند. قارچ ها در حدود 80 تا 90% دارای آب هستند و مواد پروتئینی 2 تا5% و سیویز 3% و مواد چربی 1% و مواد مصرفی 1.2 الی 11.2 درصد و در قارچ های Hydnum repandam  و Plyporus orinus  و موریلها و Ycoperdun Boista  قند موجود حدود 0.75 تا 2.76 درصد وزن تازه است

 

در یکصد گرم قارچ 2 تا 3 میلی گرم ویتامین c  و ویتامین B1  160 میلی گرم وB2 برابر 70 میلی گرم و کلسیم 14 میلی گرم است.

 

فسفر 98 و آهن 0.7 میلیگرم بوده و کالری 100 گرم قارچ 36 کالری است.

 

بیش از 12 نوع اسید آمینه در قارچ وجود دارد و تمام اسید های آمینه مورد نیاز بدن را ارد. لیتین موجود در قارچ قادر است کلسترول خون را در سطح پایین نگه دارد و غذای تازه قارچ برای افرادی که دچار قند و کلسترول می باشند بسیار مناسب است و قارچ به دلیل داشتن ترپسین جهت هضم غذا از ارزش بالایی برخوردار است و از محاسن دیگر آن این است که از چاق شدن جلوگیری می کند و طبق آخرین تحقیقات انجام شده در پایان یال 2003 مصرف قارچ باعث باز شدن رگها و جریان  را خون آسان می کند و طی تحقیقات انجام شده از سرطان جلوگیری می کند.

 

میزان مصرف سرانه قارچ در جهان برای هر نفر 3 کیلوگرم و در ایران کمتر  از 200 گرم است!

 

در ادامه هزینه و درآمد یک پروژه اولید قارچ خوراکی دکمه ای به ظرفیت 110 تن در سال بررسی می شود:

 

برای اجرای طرح ساختمان و تاسیسات و ماشین آلات مور نیاز است و در یک جدول به هزینه های متغیر یا جاری اشاره می گردد و در جدول هایی هزینه تولید و در آمد بعد از کسر هزینه ذکر می شود:      

ردیف  

شرح   

مشخصات      

مقدار مساحت  

ارزش واحد به ریال    

ارزش کل به ریال

 

1       

سالن پرورش  

دیوار از آجر و سقف خر پا فلزی با پوشش ایرانیت و سیمان کاری داخل و خارج       

350000      

2580 مترمربع         

903000

 

2       

ساختمان اداری

دیوار از آجر و سیمان با سرویس کامل و سقف تیر آهن         

700000      

70 متر مربع  

49000

 

3       

ساختمان موتور خانه   

دیوار از آجر و سیمان و سقف ایرانیت با بتن کف       

300000      

100متر مربع

30000

 

4       

سالن بسته بندی

دیوار از آجر و سیمان و سقف ایرانیت با بتن کف       

300000      

40 متر مربع  

12000

 

5       

نگهبانی و سرایداری   

دیوار از آجر و سیمان وسقف تیر آهن با سرویس       

650000      

80 متر مربع  

52000

 

6       

انبار   

دیوار از آجر وسیمان و سقف خر پا فلزی با پوشش ایرانیت و سیمان کاری     

300000      

60 متر مربع  

18000

 

7       

محل آماده سازی کمپوست       

دیوار از آجر و سیمان و سقف خر پا فلزی با پوشش ایرانیت و سیمان کاری    

300000      

500 متر مربع

150000

 

8       

حفر چاه عمیق 

به عمق 100 متر با لوله گذاری         

450000      

یک حلقه       

45000

 

9       

هزینه انشعاب برق     

یک رشته سه فاز 50 آمپر با نصف ترانس     

         

یک رشته      

35000

 

10     

حصارکشی و محوطه سازی    

شامل 600 متر دیوار به ارتفاع 205 متر و محوطه سازی      

         

2 هکتار        

80000

 

11     

تانکر آب       

گالوانیزه دو جداره مرتفع        

3000 

8000 لیتری  

24000

 

12     

تانکر سوخت  

از ورق سیاه آهنی      

450   

50000 لیتری

22500

 

13     

کانال کشی هوا و تهویه با دریچه        

شامل کانال کشی تمام سالن ها  

         

         

100000

 

14     

طبقه بندی سالن

شامل 5 طبقه  

300000      

900   

270000

 

15     

چوب و تخته   

چوب خشک و تخته    

80000        

150   

12000

 

16     

لوله کشی آب گرم و سرد        

شامل لوله کشی در سالن ها و مسکونی 

80000        

1250 

100000

 

17     

پیش بینی نشده 

         

         

         

100525

 

         

جمع   

         

         

         

2111025

 

 

 

 

ماشین آلات مورد نیاز:

ردیف  

شرح   

مشخصات      

تعداد   

قیمت واحد به ریال     

ارزش کل به هزار ریال

 

1       

الکترو پمپ شناور     

52 kw با کابل و لوله آبده      

یک دستگاه     

450000000

45000

 

2       

موتور ژنراتور

75 R.P پرکینز با کوبلیک    

یک دستگاه     

70000000  

70000

 

3       

تراکتور         

می مزکون 285 M    

یک دستگاه     

68000000  

68000

 

4       

دستگاه بسته بندی       

ساخت ایران   

یک دستگاه     

120000000

120000

 

5       

دستگاه بهمزن  

ساخت ایران   

دو دستگاه      

30000000  

60000

 

6       

وانت نیسان    

ساخت ایران 2000 مول       

یک دستگاه     

82000000  

82000

 

7       

دستگاه هوا ساز

ساخت ایران   

دو دستگاه      

32000000  

6400

 

8       

دستگاه تاسیسات حرارتی و برودتی     

با کلیه تجهیزات مورد نیز و لوله کشی 

         

         

140000

 

9       

دیگ بخار      

یک و نیم تن   

یک دستگاه     

120000000

120000

 

10     

تریلر پشت تراکتوری  

4 چرخ کمپرس

یک دستگاه     

12000000  

12000

 

11     

سمپاش          

500 لیتری پشت تراکتوری    

یک دستگاه     

8500000    

8500

 

12     

لوازم اداری    

میز و کمد و سایر لوازم

         

         

15000

 

13     

پیش بینی نشده 

         

         

         

40225

 

         

جمع   

         

         

         

844725

 

 

 

 

 

ردیف  

شرح   

تعداد   

حقوق ماهیانه به ریال  

حقوق سالیانه به هزار ریال

 

1       

مدیر طراح     

1       

3000000    

36000

 

2       

کارشناس       

1       

2500000    

30000

 

3       

راننده خودرو و تراکتور        

2نفر   

2500000    

30000

 

4       

کارگر تولید    

10نفر 

12000000  

120000

 

5       

کارمندان اداری مالی   

2نفر   

3000000    

36000

 

6       

نگهبان

2نفر   

2800000    

33600

 

         

اضافه کردن عیدی و پاداش آخر سال   

         

         

51600

 

جمع   

         

         

         

285600

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

هزینه های جاری سالیانه:

ردیف  

شرح   

مقدار  

ارزش واحد به ریال    

قیمت کل به هزار ریال

 

1       

بذر قارچ       

15000 کیلو  

12000        

180000

 

2       

کاه و کلش      

375 تن        

200000      

75000

 

3       

کود مرغی      

200 تن        

120   

24000

 

4       

کود اوره        

1500 کیلو    

400   

6000

 

5       

گچ     

برای 110 تن 

140   

350

 

6       

وسایل و اوازم بسته بندی       

750 کیلو      

         

150000

 

7       

سم ضد عفونی

         

25000        

18750

 

8       

آب و برق و سوخت    

         

         

126000

 

9       

تعمیرات ساختمان و تاسیسات  

         

         

94054

 

10     

حقوق کارکنان 

         

         

285600

 

11     

بیمه سهم کارفرما       

         

         

54372

 

12     

بیمه ساختمان ها و تاسیسات و ماشین آلات      

         

         

10556

 

13     

پیش بینی نشده 

         

         

51234

 

         

جمع   

         

         

1075916

 

 

 

 

 

 

تولیدات طرح و ارزش آن:

ردیف  

نوع محصول تولیدی   

میزان با مقدار 

ارزش واحد    

ارزش کل به هزار ریال

 

1       

قارچ تولید شده 

110000 کیلو

15000        

1650000

 

2       

کمپوست        

750 تن        

70000        

52500

 

         

جمع   

         

         

1702500

 

 

حساب سود و زیان:

شرح   

سال 1 

سال 2 

سال 3 

سال 4 

سال 5

 

ارزش تولیدات کسر میشود     

1702500    

1702500    

1702500    

1702500    

1702500

 

هزینه های جاری       

1075916    

1075916    

1075916    

1075916    

1075916

 

مازاد نقدی عملیات     

626584      

626584      

626584      

626584      

626584

 

 

جدول سرمایه گذاری:

ردیف  

شرح   

سرمایه گذاری قبلی     

سرمایه گذاری جدید    

جمع کل ارقام به هزار ریال

 

1       

زمین  

         

60000        

60000

 

2       

ساختمان و تاسیسات    

         

2111025    

2111025

 

3       

ماشین آلات    

         

844725      

844725

 

4       

سرمایه در گردش       

         

200000      

200000

 

5       

هزینه های مقدماتی     

         

40000        

40000

 

6       

جمع سرمایه گذاری مورد نیاز  

         

3255750    

3255750

 

 

 

 

برگرفته از نشریه تخصصی باغبانی نهال شماره 5 / مدیر مسئول سید هادی رضوی/ نویسنده متن:مهندس یوسف حیدری کارشناس بانک کشاورزی ابهر

 

        www.ake.blogfa.com                          www.ake.blogfa.com